CHƯƠNG TRÌNH THỰC TÂP
Tuyến : TP. HỒ CHÍ MINH – BÌNH CHÂU
Ngày : (Dự kiến)
Lớp : Sinh Học năm III khoá 2009
• Mục đích :
Giúp sinh viên hiểu rõ hơn phần lí thuyết môn cơ sở sinh thái học:
- Tìm các qui luật sinh thái
- Tìm hiểu các dạng địa hình, các nguyên tắc chính để phân loại địa hình.
- Sự biến đổi khí hậu và nguyên nhân của sự biến đổi khí hậu.
- Tìm hiểu sự tương tác giữa sv và môi trường, cấu trúc chức năng của hệ sinh thái, qui luật chi phối, tồn tại và phát triển của quần thể sinh vật.
- Tìm hiểu khả năng bành trướng của thực vật và sinh thái rừng.
- Tập cho sinh viên khả năng quan sát thực tế, tư duy và phân tích tổng hợp các vấn đề tự nhiên, môi trường xã hội.
• Nội dung thực tập chính:
- Môi trường tổng hợp: quan sát các điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội của vùng đồng bằng, ven biển, sự thay đổi cảnh quan từ vùng đồng bằng đến vùng biển.
- Khảo sát địa chất địa mạo.
- Tìm hiểu hệ sinh thái rừng nhiệt đới tại Bình Châu – Phước Bửu.
Ngày 1 :
03g30 Tập trung điểm danh và chuyển đồ lên xe
04g00 Xe khởi hành
06g30 Ăn sáng tự túc
08g30 Đến Bình Châu: quan sát sinh cảnh rừng ngập mặn, hệ sinh thái cửa biển, sinh cảnh đồi cát ven biển.
09g30 Quan sát vườn sưu tập cây gỗ rừng Bình Châu – Phước Bửu, Bàu Nhám ( rừng Tràm)
12g00 Ăn trưa
13g00 Quan sát quần xã thực vật trên đất cát.
16g30 Nhận phòng, sinh hoạt tự do
18g00 Ăn tối
19g00 Họp chuẩn bị cho ngày hôm sau
21g00 Sinh hoạt tự do, lửa trại (lớp tổ chức)
Ngày 2 :
6g00 Ăn sáng, trả phòng
7g00 Các nhóm tiến hành thu mẫu, đo đạt theo từng bài thực tập trong giáo trình (mỗi bài chỉ thực hiện tối đa 150 phút)

11g00 Ăn trưa
11g30 Tiếp tục làm các bài tập.
14g30 Khởi hành về TP. Hồ Chí Minh.
16g30 Ghé XN bò sữa Long Thành
18g00 Đến TP.HCM – kết thúc chuyến thực tập



Nội dung thực hành.
Nhóm thực hành :
- 5 sinh viên thành một tiểu nhóm, có 1 tiểu nhóm trưởng, viết chung 1 bài báo cáo.
- 3 tiểu nhóm thành một nhóm, có một nhóm trưởng.
- 3 nhóm thành 1 đội, có một đội trưởng, mỗi đội đi chung 1 xe.
- Lớp trưởng và lớp phó quản lý các đội.
Thực hành phần quần thể sinh vật.
- Mỗi nhóm (3 tiểu nhóm) sẽ lập một đường cắt (một tuyến) dài khoảng 18m – 20m; một đội có 3 đường cắt cách nhau 3m – 5m,
- Mỗi đường cắt (tuyến) đặt 15 điểm thu mẫu (ô mẫu có đường kính khoảng 25cm – 30cm), mỗi điểm cách nhau khoảng 1,2m – 1,5m. Mỗi tiểu nhóm sẽ tiến hành quan sát và thu mẫu 5 điểm.
- Sau khi đo đạc và thu thập số liệu, các tiểu nhóm chuyển cho nhau số liệu các điểm (tổng cộng 45 điểm). Mỗi tiểu nhóm sẽ sử dụng số liệu của 45 điểm này để tính toán và viết báo cáo
Thực hành phần quần xã sinh vật.
- Mội tiểu nhóm sẽ thực hiện lập 1 ô mẫu 10mx10m, đặt tên ô mẫu theo số thứ tự là chính số của tiểu nhóm,
- Đo đạc, ghi nhận các thực vật có trong ô mẫu theo yêu cầu đường kính ngang vai phải lớn hơn hay bằng 10cm (đo tên loài, đường kính ngang vai D1,3,chiều cao cả cây, chiều cao dưới cành, đường kính tán),
- Sau khi đo đạc, các tiểu nhóm sẽ chuyển cho nhau số liệu các ô mẫu. Như vậy mội đội sẽ có số liệu của 9 ô mẫu, mỗi tiểu nhóm sẽ sử dụng số liệu của 9 ô mẫu này để tính toán và viết báo cáo riêng cho từng tiểu nhóm.
Ghi nhận bổ sung.
- Trong trường hợp địa hình dốc, thời gian hạn chế không thể sử dụng phương pháp ô mẫu cho những cây đại mộc (D1,3≥10cm)?
- Trong trường hợp thực vật là những bụi cậy thân thảo không thể đếm số lượng cá thể.


BÀI TƯỜNG TRÌNH
Phần 1. Ghi nhận về môi trường
Nhận xét về những sinh cảnh quan sát trên đường đi và các tuyến đường :
- về nhiệt độ, ánh sáng (ghi nhận bằng máy), thổ nhưỡng;
- hệ thực vật, động vật (các loài côn trùng là chính), dạng sống;
- sự phân tầng của quần xã thực vật và sự phân bố không gian của chúng;
- ghi nhận về các mối quan hệ (tương tác) của sinh vật;
Các kết quả phân tích môi trường nước.
Phần 2. Báo cáo về sinh vật. Theo hình thức chung sau đây:
1. Mục đích – Ý nghĩa
- Mục đích
+ tìm hiểu về nhóm sinh vật đất để làm gì?
+ tìm hiểu về những quần xã thực vật để làm gi?
- Ý nghĩa
2. Phương pháp – Dụng cụ
- Phương pháp thu mẫu : mô tả ngoại cảnh điểm thu mẫu, mô tả cách thực hiện,
- Phương pháp tính toán: công thức, ý nghĩa đại lượng và đơn vị
3. Kết quả - Thảo luận
- Bảng kết quả ghi nhận được ngoài thực địa
- Bảng kết quả tính toán nội nghiệp
- Thảo luận dựa vào : các ghi nhận mô tả ngoại cảnh, ghi nhận đo đạc thực địa và kết quả tính toán nội nghiệp
4. Kết luận – kiến nghị
Dựa vào kết quả sau khi thảo luận.
Phần 3. Ghi nhận bổ sung
- Ưu điểm và khuyết điểm của các phương pháp ghi nhận được
- Tính đồng nhất cao hay thấp của sinh cảnh có ảnh hưởng đến kết quả hay không?

Ghi chú : Sinh viên cần chuẩn bị:
- Đồ cá nhân gọn, nhẹ (thuốc uống)
- Giày ba-ta.
- Nón, áo mưa
- Nhang muỗi.
- Sổ ghi chép.
- Bình nước uống cá nhân.

Sinh viên tập trung:
- Trước ngày đi thực tập để đuowcjhuowngs dẫn nội dung và nội qui của chuyến đi (dự kiến 2 buổi 12 tiết)
- Buổi tối từ 19 giờ đến 21 giờ ngay trước ngày khởi hành, tất cả sinh viên có tên trong danh sách chuyến đi, tập trung nghĩ đêm tại trường.

Nhóm giảng viên hướng dẫn:
TS. Lê Xuân Thuyên (Thổ nhưỡng, Địa mạo, Địa chất).
ThS. Lê Công Mẫn (Sinh thái)
ThS. Phạm Quỳnh Hương (Môi trường nước)
ThS. Nguyễn Trần Thụy Thanh Mai (Môi trường đất)