- Giáo sư Judith Ladinsky của Đại học Wisconson-Madison, Hoa Kỳ vừa qua đời lúc 12h05 ngày 12/1/2012 tại Bệnh viện Đại học Wisconsin-Madison sau một cơn đột quỵ.

a
Giáo sư Judith Lasinsky
Đó là thông tin cho hay qua email sáng nay (13/1/2012) của Tiến Sĩ Trần Triết thuộc Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia TP.HCM, người đã đến thăm Giáo sự Ladinsky tại bệnh viện Đại học Madison, Wisconsin, Hoa Kỳ vài phút trước khi bà qua đời hôm qua.

Giáo sư Judith Lasinsky, một người bạn lớn của Việt Nam, có nhiều đóng góp giúp người dân Việt Nam và được báo chí gọi là Madame Việt Nam. Là Giáo sư khoa y tế dự phòng của Trường Đại học Wisconsin-Madison, Giám đốc tiểu ban Khoa học Y tế của Ủy ban hợp tác khoa học với Việt Nam, bà được xem là người Mỹ được biết đến nhiều nhất ở Việt Nam.

Bà Ladinsky đã đến Việt Nam hơn 106 lần kể từ lần đầu tiên vào năm 1980 theo lời mời của cố Giáo sư Tôn Thất Tùng và lần cuối cùng là vào tháng 1/2011. Trong suốt thời gian mấy chục năm qua, Giáo sư Ladinsky đã kêu gọi các nhà khoa học và người dân Mỹ đóng góp giúp đỡ rất nhiều cho Việt Nam. Bà đặc biệt chú ý đến lĩnh vực y tế nông thôn và vấn đề thiếu bác sĩ ở nông thôn. Bà đã lập ra những dự án y tế nông thôn, chăm sóc sức khỏe cộng đồng, chăm sóc sức khỏe ban đầu nhi khoa, giải phẫu, dinh dưỡng, HIV/AIDS, điều trị ung thư, và cung cấp các thiết bị và đồ dùng ý tế để giúp Việt Nam.

Các dự án giúp Việt Nam của bà không chỉ tập trung vào y tế mà còn về nông nghiệp, khoa học cơ bản, khoa học xã hội, văn hóa. Bà cũng tạo điều kiện giúp đỡ cho nhiều du học sinh Việt Nam đến Hoa Kỳ học tập. Bà Ladinsky đã giúp hơn 300 du học sinh và cán bộ nghiên cứu Việt Nam nhận được học bổng để học và nghiên cứu tại các trường đại học ở Hoa Kỳ và Canada kể từ năm 1989.

Căn nhà của Giáo sư Ladinsky ở Varsity Hill, thành phố Madison, đôi khi còn được gọi là “khách sạn Việt Nam” vì rất nhiều nhà khoa học Việt Nam thường hay đến ở và du học sinh Việt Nam hay đến ăn tối ở nhà bà. Rất nhiều thế hệ học sinh Việt Nam cũng đã từng gặp bà Ladinsky qua hàng trăm cuộc thi TOEFL do bà Ladinsky tổ chức tại Việt Nam. Lễ thanksgiving nào, toàn thể du học sinh Việt Nam ở Đại học Wisconsin-Madison cũng tụ tập tại nhà bà như cuộc họp mặt gia đình cuối năm.

Đối với du học sinh Việt Nam mới đến còn bỡ ngỡ, bà sẵn sàng lái xe chở đi tìm nhà thuê, hướng dẫn đi mua sắm. Bà cũng sẵn sàng tìm cách giúp đỡ khi bất cứ du học sinh Việt Nam nào tại Mỹ gặp khó khăn gì về visa, học hành gọi điện cho bà biết.

Ông Jack Ladinsky, chồng bà, nói bà chỉ ngủ mỗi ngày 4 tiếng và làm việc không biết mệt mõi. Ông gọi bà là “human dynamo” (người phát năng lượng). Ông nói: “Bà ấy không chấp nhận thất bại, bà ấy không chịu thua…chỉ một chuyện có thể làm ngưng công việc của bà ấy là nếu bà ấy bất ngờ chết trên máy bay”.

Vì những sự đóng góp không mệt mỏi của bà đối với Việt Nam, Bà đã 5 lần được tặng huy chương: Huân chương Hữu nghị của Chủ tịch nước Trần Đức Lương, Huy chương Vì sự nghiệp giáo dục-đào tạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo; Huy chương Vì sự nghiệp Giải phóng phụ nữ Việt Nam nhân danh Ủy ban hợp tác khoa học Hoa kỳ Với Việt nam và Quỹ Kovalevskaia, và Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp khoa học của Bộ Khoa học và Công nghệ.

Năm 2011, tại Trung tâm nghiên cứu Đông Nam Á thuộc Đại học Wisconsin-Madinson, Mạng lưới Hòa bình và Công lý tiểu bang Wisconsin, vừa trao giải Người xây dựng hòa bình của năm (Peacemaker of the Year) để vinh danh bà “vì sự đóng góp lâu dài cho sự nghiệp chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam”.

Trả lời phỏng vấn báo Khoa học và Phát triển sau khi nhận giải của Bộ Khoa học & Công nghệ bà còn hứa hẹn: “Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động hợp tác khoa học với Bộ KH&CN. Đây là những hoạt động đem lại lợi ích cho cả cộng đồng khoa học giữa hai nước Mỹ và Việt Nam. Cụ thể là hợp tác trong lĩnh vực công nghệ sinh học, năng lượng, công nghệ thông tin, công nghệ nano, sức khỏe cộng đồng... Chúng tôi cũng sẽ tiếp tục xác định những lĩnh vực ưu tiên nhằm mang lại lợi ích cho các nhà khoa học của cả hai nước”.

Tiến sĩ Trần Triết cho hay, nguyện vọng cuối cùng của Giáo sư Judith Ladinsky trước khi mất là tro cốt của bà được mang sang rải ở Việt Nam.

Nguyễn Hữu Thiện
Cựu du học sinh Việt Nam tại Đại học Madison-Wisconsin.